Er zijn mensen die niet naar de kapper durven omdat ze door een stoornis teveel haar op een bepaalde of meerdere plekken eruit hebben getrokken. Jammer dat deze mensen niet voor een gedragsbehandeling kiezen (beter dan de medicijnen die er ook voor zijn, vooral gelet op de bijwerkingen!). Het kan zijn dat mensen zich schamen voor andere klanten in de salon. Voor deze mensen is het ideaal dat ik bij ze thuiskom.
Trichotillomanie (TTM) is een impuls controle stoornis, een soort van drang die zich uit door herhaaldelijk haren ergens uit het lichaam te trekken. Een gewoonte wat op den duur kan leiden tot veel haarverlies. Dit kan dus zijn op het hoofd, de wimpers en wenkbrauwen, haren van armen of benen, maar ook de schaamharen, borstharen, neus en snor/baardharen.
Het woord Trichotillomanie komt uit het grieks; thrix=haar, tillein=eruit trekken, mania=gestoord. De naam is bedacht door een jonge Franse Dermatoloog, Hallepeau genaamd in 1889. Maar waarschijnlijk komt het haren trekken al veel langer voor,
want er word zelfs in de bijbel over gesproken, in het boek van Ezra in het oude testament van de bijbel, vers; 9.3.
TTM komt zowel bij mannen als bij vrouwen voor en het is niet aan leeftijd gebonden. 70 tot 90% van de haartrekkers is vrouw. De leeftijd waarop de TTM zich kan openbaren is verschillend, er zijn gevallen bekend van kinderen van 2jaar of zelfs nog jonger, maar er zijn ook gevallen van mensen van rond de 60jaar bekend.
Mensen met TTM kunnen ook nog symptomen hebben van andere ocd's, zoals dwangmatige gedachten hebben of handelingen uitvoere, en veelal angststoornissen en depressies. Maar ze kunnen ook last hebben van andere tics zoals: krabben en pulken aan de huid, nagels bijten, duimzuigen, op de lip bijten, neus pulken, de uitgetrokken haren deels of helemaal opeten(trichophagy).
Waarom doet een TTM-er het?
Waarom?? Dat kunnen TTM-ers zichzelf wel een miljoen keer afvragen maar daar is geen antwoord op. Wel is het vaak zo dat hij/zij spanning voelt voordat hij/zij gaat haren trekken of plukken zoals het ook wel wordt genoemd. De TTM-er is onrustig, voelt zich gespannen of gestressed. Een ander gaat nagels bijten of steekt een sigaret op, maar TTM-ers gaan haren eruit trekken. Een TTM-er wil het niet doen, maar moet gewoon toegeven aan de drang die gevoeld wordt. Het kan zijn dat er een tinteling of een kriebel wordt waargenomen en hij/zij vervolgens met de handen er naar toe gaat. Nadat de TTM-er geplukt heeft kan hij/zij een lekker ontspannen gevoel hebben, maar dat is maar van korte duur want al gauw krijg hij spijt en wordt kwaad omdat er weer eens toegegeven is aan het rare gedrag. Kortom het is dus een manier om spanningen kwijt te raken, maar wel op een rare manier die hij/zij liever niet had.
Wat veroorzaakt TTM?
De oorzaak(en) zijn nog niet duidelijk. Er zijn verschillende theorien over, maar te weinig informatie om dat hard te maken.
Zo word er gesproken over een onbalans van bepaalde chemische stoffen in de hersenen zoals Serotonine. Maar ook traumatische ervaringen kunnen de oorzaak zijn. En dan worden er ook nog stress en een streptokokken-infectie genoemd. In ieder geval wordt er nog (te) weinig onderzoek naar gedaan en de onderzoeken die er zijn, lopen niet lang genoeg door om een goed beeld te krijgen.
Dr. Fred Penzel denkt dat TTM een genetische oorsprong heeft en dat een evt. verstoorde gezinssituatie of traumatische ervaring,juist niet de oorzaak zijn van TTM. Het kan er wel toe bijdragen dat het plukken erger wordt en het gedrag langer in stand word gehouden.
Onder welke omstandigheden kan een TTM-er gaan plukken?
Er zijn bepaalde plaatsen en omstandigheden waarin TTM-ers kunnen gaan plukken. Deze kunnen zijn: bij het tv-kijken, als je een boek leest, als je aan de telefoon staat, als je achter de pc zit, als je in de auto zit, of als je op het toilet of in de badkamer bent. Dit zijn situaties waarin je je ontspant, dan komt de drang om te plukken opzetten. Maar ook in situaties waarbij je je juist heel erg gespannen voelt, kun je gaan plukken.
Medicijnen voor TTM?
De medicijnen die het meeste gebruikt worden voor TTM zijn:
clomipramine (anafranil)
sertraline (zoloft)
fluvoxamine (luvox)
lithium carbonate (lithobid,eskalith)
paroxetine (paxil)
valproate (depakote)
Deze middelen behoren tot de zgn.SSRI's. SSRI staat voor: Selective Serotonin Reuptake Inhibitors. Medicijnen hebben bij lang niet elke TTM-er resultaat. In een onderzoek naar de effecten van medicijnen vs gedragstherapie door de Katholieke Universiteit Nijmegen (zie links) is naar voren gekomen dat medicijnen geen effect hadden en gedragstherapie wel.
Wat kunnen de gevolgen zijn van TTM?
Behalve dan dat er haarverlies optreedt, wat opvalt of wat nog verborgen kan worden, kan het zijn dat het haar wat teruggroeit wit van kleur is en gekroest is. Verder kan het zelfvertrouwen en de eigenwaarde er een behoorlijke deuk door oplopen, hij/zij kan jezelf helemaal terug trekken, omdat hij/zij zich schaamt voor het vreemde gedrag en voor het dunne haar of de kale plekken. Hij /zij kan sociale omstandigheden gaan vermijden, hij/zij kan zich dan eventueel minder goed ontwikkelen op sociaal gebied en moelijker relaties aangaan, of niet het beroep uitoefenen dat hij/zij wilde. Dit alles kan verregaande gevolgen hebben, soms voor het hele leven. Hij/zij kan behoorlijk angstig en wantrouwend door het leven gaan, omdat hij/zij bang is om te vertellen over de TTM, maar ook bang om afgewezen te worden en niet geaccepteerd.
Ook kan TTM veel kosten met zich meedragen, omdat er veel mensen met TTM met een haarwerk of een haarstuk door het leven gaan. Dit zijn dan hulpmiddelen om fatsoenlijk mee door het leven te kunnen gaan. Dit hulpmiddel heeft ook verzorging nodig dat elk jaar weer terug komt. Een goed passend haarwerk of haarstuk kan ook moeilijk te vinden zijn.
Verder zijn er mensen met TTM die de haren na dat ze die hebben eruit getrokken niet weggooien, maar ze gedeeltelijk of helemaal opeten, dit wordt Trichophagy genoemd. Dit kan op de lange duur gevaarlijk zijn, omdat de haren niet verteren en dus achter blijven in de ingewanden. Dit kan dan leiden tot verstopping en een operatie is dan nodig. In Amerika is een geval bekend van een meisje waarbij een haarbal van zo'n 2 kg operatief verwijderd werd. Maar buiten dit alles zijn er ook mensen met TTM die op een gegeven moment vastlopen en niet verder kunnen met hen leven zoals het is en daardoor in de ziektewet en uiteindelijk in de WAO terecht komen.
Verschillende vormen van TTM
Het haren trekken gebeurt procentsgewijs het meeste op het hoofd. Maar het kan ook zijn dat alleen maar wimpers en wenkbrauwen eruit getrokken worden. Combinaties zijn ook mogelijk. Er zijn mensen die als ze een haar eruit hebben getrokken, ze deze een keer of meerdere keren doormidden trekken. Maar ook komt het voor dat er alleen op de haren gebeten wordt, als deze een bepaalde lengte hebben. Ook knippen aan de haren alsof het een obsessie is komt voor. En vergeet het pincet ook niet, want daarmee kan ook worden geplukt, om de korte haren te pakken te krijgen waar je niet goed bij kunt. Bij kinderen gebeurt het, dat ze op een kant van het hoofd een of meerdere haren eruit trekken, om ze vervolgens samen met de duim in de mond te steken om erop te duimen.
Hoeveel komt TTM voor?
In Amerika schijnt zo'n 2% van de bevolking eraan te lijden, dat aantal schijnt 1% te zijn in Nederland. Dus dat is een groot aantal mensen dat eraan lijdt, waarvan er veel zijn die niet eens weten dat het een stoornis is, en het zelfs een naam heeft.
Wat doen TTM-ers als ze plukken?
Het kan zijn dat de TTM-er zich niet bewust is van het feit dat hij/zij plukt en in een soort van trance verkeert, maar de meeste TTM-ers weten wel dat ze het doen. Het haren trekken of plukken gebeurt met een hand of beide handen of zelfs met een pincet. Voordat hij/zij plukt of trekt dan voelt hij/zij vaak eerst aan de haren, hij/zij voelt of de haren mooi glad zijn of juist niet. De haar die niet mooi glad is of gekroest is of zelfs niet de juiste kleur heeft, die trekt hij/zij er vervolgens uit. Het kan ook zijn dat hij/zij niet echt op zoek is naar een "foute" haar, maar juist steeds naar dezelfde plek word gelokt. Hij/zij voelt op die bepaalde plaats een prikkel of een kriebel of jeuk, en daar gaan de handen vervolgens automatisch naar toe. Alsof hij/zij ze niet onder controle heeft. Een TTM-er denkt dan heel vaak "nee niet doen", maar toch gaan de handen naar de haren. Het kan zijn dat hij/zij steeds op een zelfde plek plukt, zoals op de kruin, of aan de zijkanten van het hoofd boven de oren, of voor op het hoofd daar waar de pony loopt, maar het kan natuurlijk ook op andere plaatsen.
Ook zijn er mensen die niet echt op een plek blijven, maar die dunnen het haar als het ware uit. Een beetje hier en daar dus.
Als de haren er uitgetrokken zijn dan worden ze weggegooid, maar er zijn ook mensen die er mee gaan spelen a.h.w., ze wrijven de haren langs het gezicht of langs de lippen. Weer anderen die bijten op de haar en eten ze deels of helemaal op.
Of de haren worden bekeken hoe ze eruit zien, en worden als fout bestempeld.
En als hij/zij dus een kale plek of dun haar heeft dan probeetr hij/zij dat te verbergen. En dat gaat TTM-ers goed af. Hij/zij gaat vaak naar de kapper en die doet het haar, of hij/zij gaat juist niet omdat hij/zij zich schaamt. Men kan haarstukjes of een pruik gebruiken om het te verbergen. Maar ook haarspelden, petjes,hoofddoeken en hoeden doen de truc.
